Deel 3 : Veelgestelde clicker-vragen
Mijn hond is bang voor de clicker. Ik klikte, hij rende weg en verstopte zich onder het bed !
Wat als mijn hond niet van brokjes lekkers houdt en niet werkt voor voedsel ?
Wat als ik meerdere honden heb ?
Hoe lang moet een trainingssessie zijn ? Hoe vaak moet ik trainen ?
Kan ik meer dan één gedraging tegelijk trainen ?
Kun je clickers gebruiken tijdens de les ? Raken de honden dan niet in verwarring ?
Wat gebeurt er als ik een fout maak in de training? Verpest ik dan de hond ?
Wat doe ik als de hond een fout maakt ?
Er wordt niet veel over commando's gezegd. Wanneer moet ik de hond zeggen wat hij moet doen ?
Wat als ik het signaal gegeven heb en de hond het niet doet ?
Wanneer kan ik stoppen met voedsel in de training ?
Wat als ik gehoorzaamheidstraining of andere wedstrijdactiviteiten met mijn hond wil doen ?
Probeer niet gelijk een bestaand probleem op te lossen. Kies liever iets waaraan u en uw hond beide plezier kunnen beleven, zonder druk dat 'het moet lukken'. Bijvoorbeeld een eenvoudig kunstje, zoals een rondje draaien, een poot geven, iets met de neus aanraken. Gebruik dat als eerste oefengedrag.
2. Mijn hond is bang voor de clicker. Ik klikte, hij rende weg en verstopte zich onder het bed !
De hond weet nu nog niet dat de klik iets heel leuks betekent. Dat moet hij nog leren. Bovendien associëren sommige honden alles wat nieuw is, misschien niet onverstandig, met de dierenarts. Maakt u zich niet druk over die angst. Die gaat meestal snel voorbij als u de klik steeds direct door iets leuks laat volgen. U kunt het geluid bovendien wat verzwakken door de clicker in uw broekzak of in een dichte hand achter uw rug te houden bij het klikken. De clicker klinkt ook zachter als u een of meer stukjes pleister over het putje in het metaal plakt. Klik nu één keer als u zijn voer neerzet, vlak voordat u hem iets extra lekkers toegooit, voordat u hem een speciaal speeltje geeft, wanneer u de hond naar buiten laat of met hem gaat wandelen. Gebruik iedere voor de hond prettige gebeurtenis om de clicker te gebruiken, om hem te laten weten dat zometeen 'iets goeds' gaat gebeuren, op ieder moment van de dag. Hoeveel keer zou de hond de klik moeten horen, denkt u, voordat hij besluit dat een klik helemaal niet eng is, maar juist goed nieuws voorspelt?
3. Wat als mijn hond niet werkt voor voedsel ?
Veel mensen denken dat hun hond niet werkt voor voedsel. Dat kan een aantal oorzaken hebben. Allereerst zal een hond niet veel zin hebben om voor voedsel te werken als hij net gegeten heeft, en al helemaal niet als hij dan zijn gewone brokjes als beloning krijgt. Vlak voor etenstijd zou de reactie van de hond al heel anders kunnen zijn. En vaak is het nodig om heel lekkere voertjes te gebruiken - niet wat u als baas wel lekker voor hem lijkt, maar wat de hond zèlf duidelijk heel erg lekker vindt! Kaas, gekookte kip en lever vinden de meeste honden toch echt niet te versmaden! Sommige honden zijn ook helemaal niet gewend om voor voertjes te werken. Dan duurt het soms even voordat het kwartje valt, maar uiteindelijk gebeurt dat toch.
Sommige honden zijn regelrecht argwanend ten aanzien van voedselbeloningen, misschien door nare ervaringen in het verleden. Als u zo'n hond hebt, doet u dan rustig aan. Begin niet gelijk een gedrag aan te leren, maar leer hem dat tussendoor eens iets lekkers krijgen geen akelige gevolgen heeft. Gewoon klik en brokje, klik en brokje, een paar keer per dag, niet voor een specifiek gedrag, niet op vaste tijden. Ook zou u bij zijn voerbak kunnen gaan staan en de brokjes na iedere klik daarin gooien. Zelfs als de hond zeer argwanend is, zal hij het voedsel erin horen vallen. Als de hond eenmaal heeft besloten dat u geen gemene plannetjes hebt, zal hij het voedsel eten. En als hij eenmaal een paar manieren ontdekt om u aan het klikken en belonen te krijgen, zal de hond er nog gekker op worden! Gewoon proberen.
Tenslotte is voer niet de enige mogelijke beloning, al is het door de snelheid waarmee u na de beloning weer verder kunt trainen heel erg nuttig. Observeer uw hond en ontdek zoveel mogelijk bezigheden en andere dingen die hij geweldig vindt. Probeer daar een beloning van te maken.
4. Wat als ik meerdere honden heb ?
Scheid de honden in eerste instantie - werk met één hond tegelijk en zet de andere buiten, in een andere kamer, in de keuken, in hun kamerkennel, of leg ze ergens vast. Natuurlijk horen ze de clicker. Ze krijgen alleen geen lekkers, dus raken ze niet in de war - al zullen ze wel nog meer naar hun beurt gaan verlangen! Met iets ervarener honden kunt u wel samen trainen, al blijft het voor sommige oefeningen beter om ze gescheiden te trainen.
5. Hoe lang moet een trainingssessie zijn? Hoe vaak moet ik trainen ?
Sessies van vijf minuten, wanneer u ze ook maar kunt inpassen, zijn vaak het beste om te beginnen. Wetenschappers hebben aangetoond dat honden, andere huisdieren en mensen beter leren in vele korte sessies dan in één lange. Korte sessies zijn leuker en minder vermoeiend, en ook makkelijker in te passen, al hebt u het zelf nog zo druk. Denk bijvoorbeeld aan TV-reclames tussen een film door. Als u met voer traint, is vlak voor de etenstijd van de hond altijd een uistekend moment.
6. Kan ik meer dan één gedraging tegelijk trainen ?
Ja, natuurlijk. U kunt tegelijk werken aan komen, zit, volgen, en nog een paar kunstjes. Afwisseling is leuk. Als u aan een andere oefening wilt werken, onderbreekt u uw trainingsessie even met een spelletje met de hond, of zelfs alleen maar door naar een andere kamer in huis te gaan of door een andere houding aan te nemen (staan in plaats van zitten). Binnen de kortste keren heeft de hond zelfs dat niet nodig om te weten dat er nu weer iets anders van hem verwacht wordt.
Wat u echter NIET moet doen, is het werken aan meer dan één detail van een gedraging in één enkele versterking. Als u, bijvoorbeeld, werkt aan 'draf met staart hoog' (handig voor shows) klik dan voor dat gedrag. Ga niet opeens ook eisen dat de hond niet achterblijft. 'Niet achterblijven' is een andere taak. Werk daar apart aan, in een andere sessie.
7. Kun je clickers gebruiken tijdens de les? Raken de honden dan niet in verwarring ?
Zeker kunt u clickers in de cursus gebruiken. Veel moderne trainers doen dat al. De meeste honden horen beter dan wij. Ze weten waar hun eigenaar is, wie hun brokjes heeft, en waar het geluid vandaan komt. Zelfs een pup weet binnen drie keer klikken, "dat is mijn klik". Als het idee u toch niet aanstaat, kies dan een kort woord - 'ja', of 'goed' of 'braaf' - en laat mensen de clicker thuis gebruiken, en hun 'magische woord' buiten of in de klas. Een woord is echter lang niet zo uniek en uitgesproken als de klik, en is dus niet zo handig voor het aanleren van nieuw gedrag, maar het voldoet om reeds geleerd gedrag in stand te houden. Sommige mensen gebruiken ook een speciale aanraking - een klopje op zijn kop, of rug, bijvoorbeeld - als vervanger van de klik: heel handig in de showring, iets lastiger op afstand.
Het gebruik van de clicker in een klas is vergelijkbaar met een wedstrijd volleybal met meerdere velden naast elkaar waar allemaal gespeeld wordt: op de fluitjes op de nabijgelegen velden reageren de deelnemers al gauw niet meer, en anders is de verwarring van heel korte duur.
8. Wat gebeurt er als ik een fout maak in de training? Verpest ik dan de hond ?
Als u eens een fout maakt, lach en aai uw hond dan. Soms klikt u te snel of te laat, of voor het verkeerde, of u laat een prachtkans voor versterking liggen. Dat gebeurt ons allemaal wel eens. Op den duur kunt u genoeg klikken op het juiste moment om toch naar de hond te communiceren wat u precies wilt. Fouten bij straffen kan allerlei schade aan het leerproces opleveren. Een paar foute versterkingen zijn echter onschuldig. Clickertraining is creatief, interactief en cumulatief: het systeem vergeeft veel.
9. Wat doe ik als de hond een fout maakt ?
Niet klikken. Dat is alles. Ga niet 'foei' schreeuwen, aan de riem rukken, of de hond in de juiste positie duwen. Wel is het verstandig te voorkomen dat de hond op dat moment elders wordt beloond, bijvoorbeeld door ergens te snuffelen of met een andere hond te spelen.
Het toevoegen van straf, correcties of dwang aan dit systeem helpt het dier niet begrijpen wat hij moet doen en hij zal er minder door durven experimenteren, wat juist zo van belang is in het leerproces. Het maakt het dier ook niet betrouwbaarder. Wel maakt het de hond minder geïnteresseerd in leren.
10. Er wordt niet veel over commando's gezegd. Wanneer moet ik de hond zeggen wat hij moet doen ?
Als de hond de gedraging geleerd heeft. Commando's geven voordat de hond weet wat het gedrag is, heeft geen enkele zin. Eerst leert de hond dat zitten een klik en wat lekkers oplevert. Als hij dit vaak en correct doet, en u precies kunt voorspellen wanneer hij het doet, kunt u het commando 'zit' toevoegen. Na een flink aantal herhalingen waarbij de hond 'zit' met het gaan zitten gaat associëren, leert u de hond dat zitten uitsluitend een klik en lekkers oplevert als u 'zit' gezegd hebt. Uiteindelijk zal de hond - tijdens de training althans - alleen gaan zitten als u het seintje hebt gegeven.
11. Wat als ik het signaal gegeven heb en de hond het niet doet ?
Dan hebt u het signaal nog niet onder die omstandigheden geconditioneerd. Hier volgt een veelvoorkomende gebeurtenis. Een hond komt goed wanneer hij thuis geroepen wordt, maar in het park met konijntjes is hij opeens doof. Dit betekent niet dat hij ongehoorzaam is, het betekent slechts dat de trainer nog niet vaak genoeg 'hierkomen' versterkt heeft in deze nieuwe omstandigheden. Eerst zult u (in het begin aangelijnd, stap voor stap) 'komen in een vreemde omgeving', 'komen van ver' en 'komen, zelfs als er konijntjes zijn' moeten trainen. Dit kunt u, sneller en zekerder, bereiken door het stap voor stap te vormen, dan met kwaad worden of te straffen voor niet reageren. Deze aanpak werkt zeker bij 'hierkomen' absoluut averechts!
12. Wanneer kan ik stoppen met voedsel in de training ?
Dit is een populaire vraag. De klik en de brokjes zijn voor het aanleren van een nieuwe gedraging of voor het leren de gedraging te doen in moeilijkere omstandigheden. Is het gedrag aangeleerd, dan kunt u de beloning langzaam afbouwen en hoeft u niet meer op een regelmatige basis te belonen voor dat gedrag.
13. Wat als ik gehoorzaamheidstraining of andere wedstrijdactiviteiten met mijn hond wil doen ?
Ook voor de gehoorzaamheid is de clicker een uitstekend werktuig om de hond uit te leggen wat de bedoeling is. Van perfect volgwerk tot vergevorderde oefeningen zoals sorteren of vooruitsturen naar een bepaald voorwerp. Over de hele wereld pionieren slimme trainers in de ontwikkeling van manieren om traditionele oefeningen te 'shapen' met versterking in plaats van correctie. Inmiddels zijn er veel boeken en dvd's op de markt en gebruiken steeds meer trainers met veel succes clicker-training voor allerlei honden en hondensporten, van Chihuahua tot Rottweiler, voor africhting, agility, dogdance, gehoorzaamheid, jacht en wat voor activiteit je ook met je hond kunt verzinnen.
14. Hoe kun je clickertraining gebruiken voor gehoorzaamheid, terwijl iedereen weet dat je geen clicker of voedsel in de ring mag gebruiken ?
Zoals gezegd, de clicker en lekkers zijn een werktuig om iets aan te leren. Als u eenmaal in de ring staat, moet het gedrag al geleerd zijn. Tegen die tijd hebt u al een verbale vervanging voor de klik aangeleerd en aaien en prijzen voor het brokje; dus hebt u die twee in de ring niet nodig.
15. Mijn hond heeft al veel gehoorzaamheidstraining gehad. Hoe vermeng ik clickertraining met wat hij al weet ?
Doe het niet! In ieder geval niet voordat u beide ervaring hebt in het nieuwe systeem. Deze overstap van traditioneel trainen naar clicker-trainen wordt ook wel de 'crossover' genoemd. Crossover-honden èn -trainers moeten heel veel afleren, maar ook aanleren. Begin dan ook niet met het werken aan gedrag dat de hond al kent. Begin met kunstjes of met een nieuwe oefening.
16. Wat zijn nu de grote voordelen van clicker-training ?
Vergevingsgezind: Met elke trainingsmethode maak je fouten. Met de clicker een fout maken is niet zo'n ramp, u doet er hooguit wat langer over voordat u bent waar u wilt zijn. De hond wordt niet beschadigd als u een fout maakt, hij loopt er geen trauma mee op en hij zal ook niet agressief worden door verkeerd gedoseerde pijnprikkels.
Goede relatie tussen baas en hond: Met de clicker-methode loopt vrijwel elke hond te kwispelen bij alles wat er gebeurt. De hond heeft alle aandacht voor de baas en de baas heeft alle aandacht voor de hond. Er ontstaat zo een erg goede relatie tussen baas en hond. Die relatie is gebaseerd op een vertrouwen dat nooit geschonden wordt. Dit is iets waar je bij de traditionele methode alleen maar van kan dromen...
Creativiteit: Omdat u gaat letten op gedrag dat versterkt kan worden, kunt u verwachten dat de hond creatief wordt. Als u eenmaal als clicker-trainer bezig bent, en u ziet dat uw hond zijn riem in zijn bek neemt, gaat u denken: "dat kan ik gebruiken! Ik zou hem nu "breng je riem", "pak vast", "laat los" of "geef" kunnen leren, of ik zou hem kunnen leren om iets te trekken waar een touw aan vast zit". Als uw hond blaft, krijgt u vanzelf ideeën over hoe u dit op commando zou kunnen laten doen, en u kunt nog verder gaan door de hond te leren tellen of vragen te beantwoorden door blaffen. Omdat de clicker-getrainde hond nooit gestraft wordt omdat hij een keer niet begrijpt wat de trainer bedoelt, leert hij allerlei gedrag aan te bieden in de hoop dat er wel een keer iets beloond zal worden. Deze creativiteit van de hond maakt het trainen na een tijdje steeds makkelijker, omdat u als trainer steeds meer kansen krijgt om de hond te belonen en nieuw gedrag aan te leren.
Geen fysieke krachtmeting: Bij de klassieke methode zult u bij sommige honden als baas letterlijk stevig in uw schoenen moeten staan omdat u al uw kracht nodig hebt om de hond in toom te houden. Bij de clicker-methode is dit echt verleden tijd, als de hond op u let (en dat doet hij al snel, want u hebt immers een geweldige beloning in petto waar hij graag voor wil werken), heeft hij er geen behoefte aan om ergens anders heen te willen. Met de clicker-training kan een kind dus een grote hond trainen. En ook als u in een rolstoel zit, kunt u een hond trainen. Veel dingen kunt u lekker binnenshuis aanleren als het buiten donker, nat en guur is. En u hebt natuurlijk in de huiskamer geen halsband en riem nodig.
17. Zijn er ook nadelen te noemen ?
Waar voordelen zijn moet je ook nadelen kunnen bedenken. Het kostte wat moeite om nadelen te vinden, maar hier zijn ze:
Gehoorzaamheid afdwingen: Als eigenaar kunt u de hond niet meer dwingen om iets te doen. Met de klassieke methode hebben de eigenaren de indruk dat dit wel kan. Maar: ook bij de klassieke methode kan een hond besluiten niet te doen wat de baas hem opdraagt. Op het moment dat de riem los gaat en de hond vrij loopt, kan hij doen en laten wat hij wil. De clickermethode is hier eigenlijk in het voordeel omdat de hond, als hij besluit iets te doen, het doet omdat het leuk is en beloond wordt. En daardoor neemt de kans toe dat het gedrag herhaald zal worden. Als een hond soms niet direct luistert, betekent dat eigenlijk gewoon dat de training nog niet "klaar" is, en moet u nog even doorgaan met het gedrag te vervolmaken.
Instelling baas: Dit is het moeilijkste punt. Clickertrainen vraagt een andere instelling van de eigenaar dan de traditionele training. U moet op zoek gaan naar gelegenheden om de hond te belonen, en desnoods "maakt" u de omstandigheden waarin het gewenste gedrag vertoond zal worden. Boos worden als de hond niet direct doet wat u wilt, werkt contra-productief. Wij zijn bijna allemaal groot geworden met straf en sancties voor ongehoorzaamheid. Bij clickertraining bestaat de enige straf uit het niet geven van een beloning voor niet-gewenst gedrag.
Met toestemming van - en dank aan Sandra Hurkmans van de hondenschool in Delft, Nederland ! (zie “links”)
Clicker-training
Deel 1 : Basis clicker-training
Deel 2 : Clicker tips
Deel 3 : Veelgestelde clicker-vragen
Geschreven door Sandra Hurkmans
| Welkom |
| Ontstaan |
| Bestuur |
| Ligging |
| Contact |
| Huishoudelijk Reglement |
| Wat is gehoorzaamheid? |
| Indeling reeksen |
| Lesgevers |
| Wedstrijden |
| Puppies |
| Starters |
| Beginners |
| Gevorderden |
| Ereklasse |
| Wat is Agility? |
| Indeling reeksen |
| Lesgevers |
| Wedstrijden |